Cele pomocy społecznej

Pomoc społeczna jako instytucja polityki społecznej państwa ma na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia.
Trudne sytuacje życiowe to, w szczególności okoliczności wymienione w art. 7 ustawy
o pomocy społecznej: ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, przemoc w rodzinie, potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, alkoholizm lub narkomania, zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe, klęski żywiołowe lub ekologiczne z uwzględnieniem dochodu niższego od kryterium dochodowego.
Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwianie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia osób
i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
Celem pomocy społecznej jest także zapobieganie powstawaniu sytuacji powodujących konieczność korzystania z pomocy społecznej. Potrzeby osoby i rodziny korzystającej
z pomocy społecznej powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom
i możliwościom pomocy społecznej.
Pomoc społeczna powinna również zapobiegać marginalizacji osób, rodzin. Również powinna mobilizować do aktywnego i samodzielnego działania i rozwiązywania trudnych sytuacji życiowych.

Prawo do świadczeń pieniężnych
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł – zwanej kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej,
• osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł – zwanej kryterium dochodowym na osobę w rodzinie,
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie zwanej kryterium dochodowym rodziny,

przy równoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej okoliczności tj.

• • ubóstwa;
  • sieroctwa;
  • bezdomności;
  • bezrobocia;
  • niepełnosprawności;
  • długotrwałej lub ciężkiej choroby;
  • przemocy w rodzinie;
  • potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
  • potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
  • bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
  • trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;
  • trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
  • alkoholizmu lub narkomanii;
  • zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
  • klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Procedury przyznawania pomocy społecznej
Pomoc przyznawana jest na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego lub innej osoby (za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego) lub z urzędu – po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego – po pełnym udokumentowaniu sytuacji bytowej, rodzinnej i materialnej wszystkich członków rodziny prowadzących wspólne gospodarstwo domowe.
Wnioski o przyznanie pomocy ze środków pomocy społecznej nie podlegają opłacie skarbowej. Wniosek o przyznanie świadczeń może być złożony w formie ustnego zgłoszenia.
Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny ustala się na podstawie:

• • dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;
  • skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka (do wglądu);
  • dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej;
  • decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego;
  • orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września            1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;
  • orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
  • zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe
  • zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego informacje o potrąconej zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
  • zaświadczenia albo oświadczenia o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych;
  • dowodu otrzymania renty lub emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego;
  • zaświadczenia urzędu gminy albo oświadczenia o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych;
  • zaświadczenia albo oświadczenia o kontynuowaniu nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej;
  • decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia szkoleniowego, stypendium, dodatku aktywizacyjnego albo oświadczenia o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych lub poszukujących pracy;
  • decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego;
  • zaświadczenia albo oświadczenia o zobowiązaniu do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
  • zaświadczenia albo oświadczenia o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą;
  • zaświadczenia albo oświadczenia dotyczące dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej:
• wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierającego informację o wysokości:

1) przychodu;
2) kosztów uzyskania przychodu;
3) różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania;
4) dochodów z innych źródeł niż pozarolnicza działalność gospodarcza w przypadkach gdy podatnik łączy przychody z działalności gospodarczej z innymi przychodami lub rozlicza się wspólnie z małżonkiem,
5) odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne;
6) należnego podatku;
7) odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej.

• Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego zawierającego informację o formie opodatkowania oraz na podstawie dowodu opłacenia składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
  • zaświadczenia albo oświadczenia o uzyskaniu dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:

1) kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej,
2) kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie;

• • oświadczenia dotyczącego uzyskania jednorazowego dochodu należnego za dany okres;
  • decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne;
  • oświadczenia o stanie majątkowym;
  • innych dokumentów niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń.

Pracownik socjalny przeprowadzając rodzinny wywiad środowiskowy – w miejscu zamieszkania lub pobytu –  bierze pod uwagę indywidualne cechy osoby, sytuację życiową, w tym osobistą, rodzinną i zdrowotną osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia pomocy społecznej. Wywiad środowiskowy przeprowadza się w terminie 14 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o konieczności jego przeprowadzenia. W sprawach niecierpiących zwłoki, wymagających pilnej interwencji pracownika socjalnego, wywiad przeprowadza się niezwłocznie, nie później niż w terminie 2 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o potrzebie przyznania świadczenia z pomocy społecznej.
Podczas przeprowadzania wywiadu pracownik socjalny wypełnia ustawowo określony kwestionariusz wywiadu.
Do postępowania w sprawie świadczeń pomocy społecznej mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Pracownicy socjalni są zobowiązani do zachowania tajemnicy służbowej. Informacje uzyskane podczas przeprowadzonego wywiadu stanowią tajemnicę służbową i mogą być wykorzystane wyłącznie dla celów prowadzonego postępowania, tylko przez osoby w nim uczestniczące.
Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej.
Udzielenie świadczeń w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, a także przyznanie biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.

Pracownicy socjalni
Zadania:

• • praca socjalna;
  • dokonywanie analizy i oceny zjawisk, które powodują zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej oraz kwalifikowanie do uzyskania tych świadczeń;
  • udzielanie informacji, wskazówek i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych osobom, które dzięki tej pomocy będą zdolne samodzielnie rozwiązywać problemy będące przyczyną trudnej sytuacji życiowej; skuteczne posługiwanie się przepisami prawa w realizacji tych zadań;
  • pomoc w uzyskaniu dla osób będących w trudnej sytuacji życiowej poradnictwa dotyczącego możliwości rozwiązywania problemów i udzielania pomocy przez właściwe instytucje państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe oraz wspieranie w uzyskiwaniu pomocy;
  • udzielanie pomocy zgodnie z zasadami etyki zawodowej;
  • pobudzanie społecznej aktywności i inspirowanie działań samopomocowych w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób, rodzin, grup i środowisk społecznych;
  • współpraca i współdziałanie z innymi specjalistami w celu przeciwdziałania i ograniczania patologii i skutków negatywnych zjawisk społecznych, łagodzenie skutków ubóstwa;
  • inicjowanie nowych form pomocy osobom i rodzinom mającym trudną sytuację życiową oraz inspirowanie powołania instytucji świadczących usługi służące poprawie sytuacji takich osób i rodzin;
  • współuczestniczenie w inspirowaniu, opracowaniu, wdrożeniu oraz rozwijaniu regionalnych i lokalnych programów pomocy społecznej ukierunkowanych na podniesienie jakości życia.

Pracownik socjalny:

• • kieruje się zasadami etyki zawodowej;
  • kieruje się zasadą dobra osób i rodzin, którym służy, poszanowania ich godności i prawa tych osób do samostanowienia;
  • przeciwdziała praktykom niehumanitarnym i dyskryminującym osobę, rodzinę lub grupę;
  • udziela osobom zgłaszającym się pełnej informacji o przysługujących im świadczeniach i dostępnych formach pomocy;
  • zachowuje w tajemnicy informacje uzyskane w toku czynności zawodowych, także po ustaniu zatrudnienia, chyba że działa to przeciwko dobru osoby lub rodziny;
  • podnosi swoje kwalifikacje zawodowe poprzez udział w szkoleniach i samokształcenie.

Dobro podopiecznego, udzielenie pełnej informacji o przysługujących prawach, skuteczna
i szybka pomoc – zgodnie z przepisami prawa – jest nadrzędnym celem pomocy społecznej.

Niematerialne formy pomocy

• Praca socjalna.

Osobom i rodzinom udziela się pomocy w postaci pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego.
Praca socjalna to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.

• Usługi opiekuńcze świadczone w domu chorego* Pomoc w formie usług opiekuńczych przeznaczona jest dla mieszkańców Gminy Zator, którzy z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności lub innych przyczyn wymagają pomocy osób drugich a są jej pozbawieni.
  * Osobom w rodzinie pomoc w zakresie usług opiekuńczych może być przyznana tylko w przypadku, gdy rodzina wspólnie zamieszkała z osobą objętą usługami nie jest w stanie zabezpieczyć pomocy w tym zakresie;
  * Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych : przygotowywanie posiłków, drobne prace porządkowe, zakupy i organizowanie czasu wolnego, opiekę higieniczną zalecaną przez lekarza, pielęgnację, oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem;
  * Ośrodek Pomocy Społecznej w Zatorze, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia, a także wysokość odpłatności za usługi.
  * Wysokość odpłatności za usługi opiekuńcze uzależniona jest od sytuacji rodzinnej osoby oraz jej dochodu lub dochodu na osobę w rodzinie.
  W przypadku, gdy dochód nie przekracza kryterium dochodowego określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej to jest: 634 zł w przypadku osoby samotnie gospodarującej i 514 zł w przypadku osoby w rodzinie, usługi opiekuńcze świadczone są nieodpłatnie. Nieodpłatne świadczenie w formie usług opiekuńczych przysługuje kombatantom i osobom represjonowanym
  W pozostałych przypadkach wysokość odpłatności ustalana jest na podstawie tabel zawartych w załączniku Uchwały Nr LIV/301/10 Rady Miejskiej w Zatorze z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze, oraz częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.

  Podstawa prawna:
  1) Art. 14, art. 17 ust. 1 pkt 11, art. 50 ust. 1-3 oraz ust. 5 i 6, art. 106, art. 107 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 930 z późn. zm.);
  2) Art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 1257);
  3) Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1406 z póz. zm.);
  4) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1058);
  5) Uchwała Nr LIV/301/10 Rady Miejskiej w Zatorze z dnia 26 stycznia 2010 r w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze, oraz częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.
  Termin załatwienia sprawy:
  Bez zbędnej zwłoki, nie później niż do 30 dni od wszczęcia postępowania. W sprawach szczególnie trudnych nie dłużej niż do dwóch miesięcy.

• Kierowanie do domów pomocy społecznej.

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.
Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.